Vecdi Uzun: Gerekçesiz Beğenmenin Yansıması

Share Button
Giuseppe Arcimboldo

Yeterli olmayan sanatsever donanımı; sanat eseri niteliği tartışmalı ve duygusal pornografi içeren çalışmalar karşısında manipülasyona açık hale gelmiş sanatseverin kültürel zehirlenmesine ve bir çeşit psikolojik fenomen (x)  olan  Stendhal Sendromu (y) tuzağına düşmesine zemin hazırlar. Bunun sonucunda sanatsever başlangıçtaki saf ve temiz beğeni yaklaşımından uzaklaşıp,  o çalışmaya bir çeşit şaheser muamelesi yaparak gerekçelendirmemiş beğenisinden kaynaklanan bir halde kontrolsüz ve tanımlanmaz yüksek bir heyecan duymaya başlar ve bu sanatseverde kültürel zehirlenme yaratır. Bu sendroma düşen sanatsever sayısının artışı  o ressamın satışlarını tetikler ve  neredeyse “Beğenmeyeni ve almayanı döverler.” haline gelir.

Bu zararın etkisi sadece sanatseverle sınırlı kalmaz,  satışların artışıyla ressam artık hızla   çok beğenilenler sınıfına doğru yol alır.  Bu defa o sanatçı  mutlaka beğenilmesi gerekli ve eleştirilmesi halinde  bir çeşit haksızlık yapılan sanatçı haline gelir. Sanat dünyasından  o ressama yapılacak gerekçeli eleştiriler bu ressamı bir çeşit mağdur haline getirir.

Bu sanatseverlerin bir kısmı duygusal pornografi tuzağından kurtulsalar bile yeni gelen sanatseverlerin büyük bir kısmı sanatımsı çalışmaların cazibesine kapılır.

Sandro Botticelli, Venüs’ün Doğuşu, 172.5 x 278.5 cm. Tuval üzerine tempera, 1485, Uffizi

Görsel sanat çalışmasının ilk değerlendirmesi nitelikli göz üzerinden yapılır. Konu müzik ise değerlendirme aracı kulaktır! Bir görsel sanat eseri üzerine derinlikli düşünmek ve düşündüklerimizi hissedebilmek için başlangıç aşamasında o sanatçı veya çalışması üzerindeki  beğeninizi etkileyecek  nitelikteki ön yargı, yönlendirme ve  söylentilere kulağımızı kapayarak  öncelikle görmeye odaklanmak gerekir. Başka bir deyişle; sanatsever çalışma ile karşı karşıya gelip, göz üzerinden  temas kurmalıdır. Hatta bu aşamada sanat eserinin sanatçısının kim olduğu bile göz ardı edilerek sadece sanat eserine gözle temasta yoğunlaşmak gerekir. Bu çaba bir çeşit ışık ve görüntü ayarları oynanmamış bir fotoğraf makinası ile doğal ortamda görüntüyü kaydedip yalın halde içeriye alma işlemidir.  Bu bir  görsel sanat çalışmasına  bakma ve görme işlemidir. Sanatsever tarafından göz aracılığıyla içeri alınan bu görüntü ham olup, buradan hareketle sanatseverin o görüntüyü sadece güzel olmaktan çıkartıp sahip olduğu eğitim, kültür ve sanat bilgisiyle netleştirip estetiğe değerlerle yorumlaması gerekir.

Göz başlangıçta pasif olup,  kısa sürede var olanı tespit eder ve var olana duygusal ekleme yapmaz. Kulak ise  etkileme açısından aktif olup, bu aktifliğin sonucu elde edilen  yaygın  beğeni alan moda ürünü ve niteliği değerlendirilmemiş çok sayıdaki  bilgi kirliliği tuzağına düşmemize zemin hazırlayabilir. Bir görsel sanat eseriyle göz üzerinden kurduğumuz temas  bir çeşit hareket alanımızın başlangıç noktasını oluşturur. Buradan “Görsel sanat eseriyle sadece göz üzerinden temas kurmalıyız.” Sonucu çıkarılmamalı, tam tersi öncelikli görme eyleminden sonra yeterli ve nitelikli sanat kaynaklarından bilgi sahibi olunmalıdır. Bu uyarının kaynağı; sanat eseri üzerindeki beğeniyi etkileyecek tarzda dışarıdan gelecek moda nitelikli beğeni rüzgârından uzak durmak gerekliliğidir.   Başlangıçtaki o ham görüntü ile üzerinde düşünerek konuşur ve yazar hale geldiyseniz,  siz de çevredeki beğeni tuzağına düşmüşsünüzdür!

Sanat sadece gerekçesiz beğeniye sığdırılamaz.

(x): Psikolojik Fenomen; Ön yargının kör noktası

(y). Stenhal sendromu; Hızlı kalp atışı, baş dönmesi, baygınlık, şaşırma ve hatta halüsinasyona sebep olabilen bir psikosomatik rahatsızlıktır.

https://www.istanbulsanatdergisi.com/sanatta-duygusal-pornografi/
Share Button

Hakkında Vecdi Uzun

1959 Mersin doğumludur. İşletme, Felsefe Lisans ve Sanat Tarihi Yüksek Lisans mezunu olup, Felsefe Yüksek lisans ile Sanat Tarihi Lisans eğitimine devam etmektedir. İş hayatını başlangıçta banka ve finans sektöründe üst düzey yönetici ve daha sonra bir dış ticaret şirketinde ortak olarak sürdürmüştür. Yayınlanmış bazı sanatçı biyografi kitapları bulunmaktadır. Çeşitli gazete ve dergilerde başta “Genç Ressamlar” olmak üzere plastik sanatçıları tanıtıcı yazılar, inceleme yazıları ve sanat yazıları yayınlamaktadır.

Yorumlar kapatıldı.