20. yüzyılda sanat eleştirisi bir yandan kurumsallaşırken diğer yandan kültür eleştirisine doğru evriliyordu. Sadece iki yüzyıl önce özerkliğini ilan eden son noktada sadece kendi için varolduğunu ortaya koyan sanat, bu kez toplumla yeni bir iletişim biçimi geliştiriyordu. Eleştirinin eleştirisi yapılırken düşünürler eleştiri disiplini üzerine de yazılar kaleme alıyordu. Bu bağlamda Walter Benjamin’in saptaması, eleştiri disiplininin ele alınışı bakımından
İyi de neydi bu eleştiri? Tam olarak ne zaman krize girmişti?
“Bugün neredeyse her şeye “sanat” diyerek işin içinden sıyrılabilirsiniz.”, der Lary Shiner ‘Sanatın İcadı’ adlı kitabının girişinde. “Sanat sayılan şeylerdeki bu patlamanın sebeplerinden biri, bizzat sanat dünyasının “sanat”la “hayat”ın yeniden birleştirilmesi hakkındaki eski temayı gündemine almış olmasıdır.”[1]
Antik dönemde bir heykel yontusuna, Bizans’ta bir ikona ustasına,
Tüm ülkenin birbirinden nem kaptığı bir ortamda açıkçası bu başlığı atıp atmamak düşündürdü biraz. Yoksa elbette ki, periferi de denebilirdi ama o da taşra demek sonuçta! Her ne kadar her geçen yıl yeni sesler çıksa da İstanbul kaçınılmaz merkez!
İki yıl önce Türkiye bienallerine bir yenisi eklendi: Bodrum Bienali. Bu yıl katılımcı sanatçılardan Nilüfer Çile’nin vasıtasıyla haberdar olduğum bienali izleme şansım oldu. Eğer bienali tam da sözlük
Art Brut sanatçılarının çalışmaları geleneksel sanatın estetik kriterleriyle çelişmektedir. Geleneksel sanatın yansıttığı tipik çizgiler bu sanatçıların yaratıcılıklarında farklılaşır. Kaldı ki bu sanatçıların yaratıcı olma ya da sanatsal alanda ilerleme gibi kaygıları yoktur. Hatta çoğu zaman yapıtlarının sorumluluğunu da üstlerine almazlar.
Prinzhorn psikoterapist olmadan önce sanat tarihi konusunda eğitim almıştı. Çalışmalarında psikiyatrik
?Outsider Art? ya da ?Art Brut? terimi 2. Dünya Savaşı?ndan sonra kullanılmaya başlanmıştır. Türkçeye ?toplumdışı? olarak giren bu kavram, genel olarak sanat kültürü olmayan kişilerin yapıtlarını tanımlamak için kullanılır. Yapıtların kişilerin kendi benliklerinden kaynaklanması ve geçmiş ya da güncel hiçbir akımla benzerlik göstermemesiyle, bir bakıma kültürel sanatın karşıtıdır. Çoğunlukla toplumun dışına
(In the traditon of Duchamp’s readymade art)
1950’de ABD, Avrupa ve Japonya’daki bazı sanatçılar çalışmalarında modern sanatsal pratiklerin yeniden yapılanmasına katkıda bulunan sorular sormaya başlamışlardır: Özel yetenekler herhangi bir sanatçıyı diğer insanlardan farklı kılar mı? Sanat çalışmaları doğuştan gelen bir değer midir? Sanat çalışması olması için sanatçının bir şey yapması gerekir mi? Sanat çalışması obje içermeli midir?
